De lucht in

Na alle nachttreinen voelt het als een luxe om nog eens te sporen bij daglicht. Tegen de avond bereiken we de grootstad Kiev, waar we via internet een rustig hostel in een groene buitenwijk ontdekt hebben. Een lange metrorit en een speurtocht in een donkere en ongure voorstadswijk later moeten we vaststellen dat er klaarblijkelijk nogal wat onbestaande hostels gepromoot worden. Na nog een lange metrorit en een vergeefse nachtelijke wandelspeurtocht wordt het ook duidelijk dat de informatie uit de reisgids redelijk achterhaald is.

Gelukkig kunnen we na een overnachting in een hotel van bedenkelijk allooi, een glas vodka om de miserie weg te spoelen en het bijhorende verslapen terecht op een centralere en aangenamere plek. We ontdekken er tijdens de volgende drie dagen de talrijke kerken (steeds met vergulde koepels), de stalinistische boulevards en ministeriegebouwen en de enorme parken. Met ons einddoel in het achterhoofd valt niet te ontkomen aan een bezoekje aan de Kosmopoliet, het Belgische biercafé dat hier is neergestreken.

Om te voorkomen dat onze reizigersblik te roze kleurt, storten we ons ook nog even in de portie miserie die Oekraïne de laatste eeuw over zich heen gekregen heeft. Zo is er het gedenkteken en de bijhorende expositie in het kader van de holodomor - de kunstmatige hongersnood die Stalin in de jaren '30 veroorzaakte door de collectivisering van de landbouw in de USSR. Op zich een verschrikkelijk drama, met tientallen miljoenen doden, dat pas relatief recent (eind jaren '80) officieel werd herkend. We krijgen de informatie en achtergronden echter te zien in een staaltje je reinste propagandafilm, met als belangrijkste doel: het Oekraïens nationalisme aanwakkeren en de invloed van Rusland verminderen. Ergens begrijpelijk in een land dat in de afgelopen jaren heen en weer getrokken werd tussen Europa en moedertje Rusland, maar het recycleren van miserie voor politieke doeleinden bezorgt toch een wrange nasmaak.

Dan liever het Chernobylmuseum, een plek waar hulde wordt gebracht aan de hulpverleners ten tijde van de ramp in 1986, niet zo ver ten noorden van Kiev. Alles bij elkaar toch wat gepaster (en veiliger vermoedelijk) dan naar de rampplek zelf af te zakken, waar de talrijke "cheap Chernobyl tour!"-borden ons toe aansporen. Het nucleaire niemandsland bij Prypyat is een pretparkattractie geworden.

Via het diepste metrostation ter wereld (meer dan 100 meter) begeven we ons uiteindelijk naar de luchthaven van Kiev. We moeten gaan vliegen, niet volledig uit vrije wil, maar door een combinatie van dure visa, een onbetrouwbare ferry en een afspraak straks in Tajikistan. Plan B: vliegen naar Almaty, daar een paar dagen de stad bekijken en dan over Uzbekistan heen richting Dushanbe.

Wat aanvankelijk eenvoudig klinkt wordt een thriller van jewelste als de vriendelijke dame aan de check-in terloops naar ons Kazachs visum vraagt. Dat hebben we niet, want daarom vliegen we net - je kan op de luchthaven meteen de nodige paperassen regelen. Den Haag is namelijk een mooie stad, maar net iets te ver weg. De discussie loopt hoog op. Er wordt gebeld, versterking bijgehaald, gewacht, gedreigd dat we niet meekunnen zonder visum. Ik probeer nog te bluffen met citaten van de site van het Kazachse ministerie van buitenlandse zaken. Geen gevolg: we kunnen alleen voor een korte overstap in de luchthaven van Almaty blijven. Met een kloppend hart en een even heroïsch als neurotisch telefoongesprek naar Kazachtan om onze vlucht om te boeken ("wát is uw kredietkaartnummer?" - "ik versta u niet met al die omroepberichten op de achtergrond, ik ga ophangen" - "nee, ik probeer het nog één keer") lukt het uiteindelijk nipt om nog het vliegtuig te halen. Met het ontspannen vooruitzicht van 30 uur quality time op de luchthaven van Almaty stijgen we op. De adrenaline pompt alom en we hebben nog geen voet op Centraal-Aziatische grond gezet. Een veelbelovend voorteken.